چه كنيم كه فايل هاي روتاري نشكنند
فايل هاي روتاري از كاربردي ترين تجهيزات دندانپزشكي اندودنتيكس هستند. شكستن فايل هاي روتاري در حين درمان مي تواند عوارض جدي داشته باشد و نتيجه درمان را به خطر بيندازد. پس از شكستن آنها در كانال ها، خارج كردن مابقي فايل مي تواند بسيار دشوار و يا حتي غير ممكن باشد. پس در ادامه اين مقاله همراه ما باشيد تا از شكستن فايل روتاري جلوگيري نماييم.
فايل روتاري چيست؟
كانال هاي دندان بسيار باريك بوده و درمان آن بسيار مشكل است. اما با روي كار آمدن فايل هاي روتاري، درمان ريشه به راحتي صورت مي گيرد. فايل هاي روتاري ابزارهايي هستند كه از جنس آلياژ نيكل و تيتانيوم هستند. اين ابزارها بسيار انعطاف پذير بوده و چرخش 360 درجه آن در كانال ريشه سبب شده كه كارايي آن بسيار بالا باشد. اين فايل ها به دستگاه روتاري متصل و وارد كانال دندان مي شوند. فايل هاي روتاري از ابزار اندو به شمار مي روند كه به دليل شكل استوانه اي و نوك مخروطي كه دارند موجب حركت رفت و برگشتي و حركت چرخشي مي شوند.
مزاياي استفاده از فايل هاي روتاري:
با معرفي فايل هاي روتاري Ni-Ti، درمان ريشه دندان بسيار سريعتر و راحت تر صورت مي گيرد. اين فايل ها به دليل انعطاف پذيري بالايي كه دارند، امكان دسترسي بهتر را در امتداد كانال هاي منحني فراهم مي كند. مقايسه اين فايل هاي روتاري Ni-Ti با فايل هاي فولادي ضد زنگ نشان داده كه عملكرد فايل هاي روتاري Ni-Ti بسيار بالاتر بوده است. استفاده از اين فايل ها نيازمند مهارت و تجربه بوده و البته، داشتن دانش و مهارت درمان اندو را مي طلبد.
علل شكستن فايل روتاري:
عامل ديگر شكستن فايل روتاري تنش پيچشي است و زماني اتفاق مي افتد كه نوك يا هر قسمت ديگري از فايل روتاي داخل كانال قفل شود، در حالي كه شفت هنوز در حال چرخش است. طبق تحقيقات انجام شده ميزان شكستن فايل در حالت تنش پيچشي 55.7 و در حالت گشتاور 44.3 ارزيابي شده است.
سرعت كه بر حسب rpm اندازه گيري ميشود، در فايل هاي روتاري مختلف، متفاوت است. لازم به ذكر است، سرعت بالا، امكان استفاده از فايل هاي روتاري را در دفعات كمتر مي كند. موتورهاي روتاري به دليل كنترل دقيق تر تورك و سرعت و خاصيت برگشت معكوس اتوماتيك (Autoreverse) در كاهش حوادث فايل هاي روتاري و افزايش عمر و كارايي آن ها مي توانند احتمالاً تاثيرگذار باشند.
پيشگيري از شكستن فايل روتاري:
بعد از آنكه متوجه شديم كه چه عواملي سبب شكسته شدن فايل هاي روتاري مي شوند، نوبت به عوامل پيشگيري از آن مي رسد. هدف اين است كه در طول استفاده، حداقل نيرو به فايل روتاري وارد شود. اين عامل سبب مي شود تا مدت زماني كه مي توان از آن فايل استفاده كرد، افزايش يابد. دسترسي مستقيم به كانال بسيار اهميت دارد. همچنين استفاده از ابزارهاي دستي از جنس استنلس استيل براي آماده سازي اپيكال يك سوم كانال هاي منحني به طور قابل توجهي باعث كاهش شكستگي مي شود.
استفاده از مارك هاي نامرغوب و ناشناخته احتمال شكستن فايل هاي روتاري را افزايش مي دهد. رعايت اصول اوليه و دانش كافي اندو نيز از اهميت بالايي برخوردار است. پيش آماده سازي، شست و شو و استفاده از لوبريكنت، بررسي چشمي اعوجاج و تغييرات فايلها، توالي صحيح فايلها، استفاده از روش هيبريد (دستي و روتاري) و پاكسازي دبريهاي فايل و استفاده از آن طبق دستور سازنده و بدون نيروي اضافي و اخذ گرافي پيش از كار ميتواند در پيشگيري از جدا شدن فايلهاي روتاري بسيار موثر باشد و حوادث احتمالي كه اجتناب پذير هستند را به حداقل برساند.
به طور كلي نبايد داخل كانال خشك از فايل روتاري استفاده كرد و بايد شست و شو و استفاده از فايلهاي كوچكتر دستي در فواصل استفاده از فايلهاي روتاري را مد نظر قرار داد. به همين دليل استفاده از لوبريكنت براي استفاده از اين فايل ها پيشنهاد مي شود.
خطر شكستن فايل روتاري در كدام آناتومي دندان بالاتر است؟
- كانال هاي باريك و كلسيفيه، هم cyclic fatigue هم تورگ بالايي ايجاد مي كنند و احتمال جدا شدن فايل در آنها بيشتر است. در كانال هاي باريك حتما ايجاد مسير اوليه را با فايل دستي در نظر داشته باشيد.
- كانال هاي با انحناي شديد، براي فايل روتاري خطرناك هستند! در كروهاي ملايم ريشههاي بلند هم فشار مضاعفي به فايلهاي شما وارد مي شود. در اين موارد به صلاح است كه آماده سازي را دستي انجام دهيد. ضمنا در نظر داشته باشيد كه بعد از استفاده موفقيتآميز از فايل روتاري در اين كانالها، ديگر از آنها استفاده نكنيد، چون فشار زيادي به آن وارد شده و در استفاده بعدي مستعد جدا شدن است.
- كانالهاي Merging ( با هم يكي شونده) يا كانال هاي از هم جدا شونده و پيچيده ( تايپ دو ، سه و پنج تا هشت ورتوچي) كانديداي آمادهسازي با روتاري نيستند! مخصوصا در تايپ دو ورتوچي كه شايع هم هست، در محل جانكشن دو كانال احتمال بسيار بالاي جدا شدن فايل روتاري وجود دارد.
- در كانال هاي خيلي بلند فايل روتاري را با احتياط استفاده كنيد. تورگ در اين كانال به علت سطح بالاي تماس خيلي بالاست و جدا شدن فايل در اين كانال ها اغلب غيرقابل جبران است.
- دندانهاي با آپكس باز را با روتاري آماده سازي نكنيد. با توجه به خاصيت مكش (screw in) بسياري از فايلهاي موجود در بازار، كنترل طول با فايلهاي دستي مطمئنتر است.
منبع:
چه كنيم كه فايل هاي روتاري نشكنند
برچسب: ،