دنياي پزشكي

كامپوزيت نوعي ماده خميري شكل از جنس رزين است كه در دندانپزشكي بسيار كاربرد دارد. استفاده از اين مواد بسيار سريع و آسان بوده به همين دليل اين قابليت ها كامپوزيت را به يك انتخاب مناسب براي ترميم مشكلات دندان مانند شكستگي، پركردن حفره دندان، برطرف‌كردن لكه و زردي، رفع ناصافي و نامرتبي دندان و پر كردن فاصله‌ي بين دندان‌ها تبديل مي‌كند. ما در مقاله كامپوزيت چيست قصد داريم در رابطه با كامپوزيت بيشتر صحبت كنيم پس در ادامه همراه ما باشيد.

كامپوزيت چيست؟

كامپوزيت دندان يا composite veneer نوعي ماده پركاربرد در دندانپزشكي است كه حالت خميري داشته و پس از قرارگيري روي دندان، متناسب با ابعاد آن، با نور مشخص با طول موج مخصوص سفت شده و بر روي دندان قرار مي گيرد. در واقع مواد اصلي تشكيل دهنده كامپوزيت ها گلاس، كوارتز و رزين آكريليك است كه در بسته بندي هاي سرنگ مانندي كه تيره هم هستند در بازار تجهيزات دندانپزشكي به فروش مي رسد. استفاده از بسته بندي هاي تيره رنگ به اين دليل است كه برخورد نور با اين مواد سبب سفت و سخت شدن خمير كامپوزيت مي شود. 

نحوه قرارگيري كامپوزيت ها بر روي دندان به اين صورت است كه اين ماده چسپناك پيوندي قوي با مينا و عاج دندان ايجاد كرده و جهت درمان شكستگي ها، اصلاح ارتفاع دندان ها، تغيير رنگ دندان و … از آن استفاده مي شود. بعد از قرارگيري كامپوزيت روي دندان ها مي توان پوليش و صاف كردن كامپوزيت را انجام داد و زيبايي در حد دندان هاي طبيعي را فراهم نمود. موادي همچون آمالگام را در نظر بگيريد، اين مواد سياه بوده و هيچ گاه زيبايي در حد كامپوزيت را ندارند، با استفاده از كامپوزيت براي درمان هاي دندانپزشكي، ترميم دندان ها به همراه زيبايي براي آن ها فراهم مي گردد.

كاربرد كامپوزيت دندان:

درمان ونير كامپوزيت براي موارد زير كاربرد دارد:

• برطرف كردن لكه‌هاي روي دندان
• همرنگ كردن دندا‌ن‌ها
• درمان عيوب ظاهري دندان مانند لب پر شدن
• كوتاه يا بلند بودن دندان‌ها و درمان آن
• درمان ظاهر دندان‌هاي ترك خورده و شكسته
• درمان فاصله‌ي بين دندان‌ها
• درمان رنگ دائمي دندان‌ها
• ساييده شدن سطوح جونده دنداني
• نامرتب و يا كج بودن جزئي دندان ها

مزاياي استفاده از كامپوزيت:

استفاده از كامپوزيت ها در درمان هاي دندانپزشكي شامل مزاياي زير است:

• ايجاد زيبايي در دندان هنگام لبخند زدن به دليل همرنگ بودن آن با ساير دندان ها
• هزينه بسيار پايين آن نسبت به لمينت دندان
• مدت زمان لازم براي انجام كامپوزيت كوتاه بوده و در يك جلسه انجام مي شود.
• بسياري از مشكلات و عيوب ظاهري دندان ها را مي‌پوشاند.

معايب استفاده از كامپوزيت:

از جمله معايب كامپوزيت ها مي توان به:

• امكان تغيير رنگ و ماندگاري كامپوزيت ها نسبت به سايرين كمتر است.
• امكان شكسته شدن كامپوزيت زياد است.
• در صورت عدم مراقبت هاي لازم امكان تغيير رنگ و لكه پذيري دارد.

همچنين استفاده از كامپوزيت براي افرادي كه داراي شرايط زير هستند اصلا توصيه نمي شود:

• ساييدگي يا پوسيدگي شديد دنداني
• دندان‌قروچه‌كردن
• دندان‌هاي به‌شدت نامنظم و به‌هم‌ريخته
• بيماري‌هاي دهان و لثه
• ناهنجاري‌هاي فك و دهان.

انواع كامپوزيت:

كامپوزيت ها در انواع مختلفي هستند كه دندانپزشك متناسب با جنس و كاري كه قرار است بر روي دندان انجام شود مدل مناسب را انتخاب مي كند:

• روكش‌هاي سراميكي يا پرسلن:

روكش هاي سراميكي و يا همان پرسلن از مواد سخت سراميكي تشكيل شده اند كه جهت ترميم و زيبايي دندان از آن ها استفاده مي شود. به جهت سخت بودن اين مواد نياز به قالب گيري تخصصي است و بيشتر براي دندان هاي قدامي و خلفي استفاده كاربرد دارد.

• رزين كامپوزيت‌ها:

اين كامپوزيت ها كه از ذرات معدني تغيير شكل يافته و پليمرهاي رزيني تشكيل شده اند، براي ترميم دندان استفاده مي شود. اين كامپوزيت ها به سه دسته كامپوزيت هاي معمولي، كامپوزيت هاي ميكروفيل، كامپوزيت هاي ماكروفيل، كامپوزيت هاي هيبريدي و كامپوزيت هاي نانو هيبريد تقسيم مي شوند كه نحوه استفاده از هر كدام متفاوت است.

• كامپوزيت ips:

جديدترين نوع كامپوزيت ها كه در دندانپزشكي استفاده مي شود كامپوزيت هاي IPS هست. اين كامپوزيت ها از دوام و استحكام بالايي برخوردار بود و نسبت به كامپوزيت هاي قبلي سازگاري بيشتري با لثه ها دارد. به همين دليل مشكلاتي نظير عفونت لثه يا مشكلات ناشي از آن كمتر در اين كامپوزيت ها ديده مي شود.

تفاوت بين ونيرهاي كامپوزيتي و پرسلن:

ونيرهاي كامپوزيتي و پرسلن دو تكنيك بسيار كاربردي هتسند كه بر روي دندان قرار گرفته و سبب ترميم نامرتبي دندان، رفع دندان‌درد، ترميم حفره‌ها و پوسيدگي‌هاي دنداني و سفيدكردن و زيبايي دندان‌ها مي شوند. اما اين دو با يكديگر تفاوت هايي دارند كه شامل:

• رزين كامپوزيت معمولا به سطح جلوي دندان‌ها چسبانده شده تا شكل و رنگ آنها جذاب‌تر شوند اما ونيرهاي پرسلن از جنس سراميكي هستند و استحكام و دوام آنها بسيار بيشتر است.
• ونيرهاي پرسنل دقيقا مطابق شكل و ساختار دندان ها قالب گيري شده و سپس بر روي دندان سوار مي شوند اما ونيرهاي كامپوزيتي به صورت مستقيم بر روي دندان قرار گرفته و استحكام و دوام كمتري دارند.

شرايط نگهداري بعد از انجام كامپوزيت:

كامپوزيت ها ، ماندگاري بالايي دارند كه با رعايت بهداشت و مراقبت هاي لازم مي توان طول عمر آن را افزايش داد. بعد از انجام كامپوزيت دندان تا 48 ساعت از مصرف چاي، قهوه و نوشابه خودداري نماييد. مسواك زدن و استفاده مرتب از دهانشويه مي تواند طول عمر آن را افزايش دهد. همچنين بعد از شكستن كامپوزيت امكان ترميم آن وجود دارد.

در برخي افراد ديده شده كه بعد از كامپوزيت دندان ها دچار حساسيت شده و نسبت به سرما و گرما حساسيت پيدا مي كنند. اگر شما هم دچار اين عوارض شديد نگران نباشيد زيرا كه بعد از مدتي اين عوارض برطرف مي شوند.

مقايسه لمينت و كامپوزيت:

لمينت و كامپوزيت هر دو از روش هاي ترميم و زيبايي دندان به شمار مي روند، اما با اين حال اين دو متفاوت هستند. در هر دو روش يك لايه نازك بر روي دندان مي چسبد اما با دو جنس متفاوت كه سبب تفاوت بين اين دو مي شود كه شامل موارد زير است:

1. ليمنت طبيعي تر از كامپوزيت است.
2. قيمت كامپوزيت ها از لمينت كمتر است.
3. لمينت ها نسبت به كامپوزيت ها از استحكام بالاتري برخوردار هستند.
4. روكش‌هاي پرسلن لمينت‌هاي دنداني در مقايسه با كامپوزيت‌ها كمتر مستعد لكه‌دار شدن هستند.

تفاوت كامپوزيت و آمالگام:

از هر دو ماده آمالگام و كامپوزيت براي پر كردن دندان استفاده مي شود. آمالگام بر پايه قلع، نيكل، نقره، روي و جيوه بوده و همانطور كه در مطالب بالا گفته شد، كامپوزيت بر پايه نوعي رزين مصنوعي و سيليكا است. همانطور كه در تصوير هم مشاهده مي كنيد رنگ آمالگام تيره رنگ بوده و هنگام پر شدن دندان با آن كاملا قابل تشخيص است. به همين دليل اگر دندان شما هنگام صحبت كردن قابل مشاهده است از آمالگام براي پر كردن آن استفاده نكنيد. اما كاملا برعكس كامپوزيت يك ماده پر كردني همرنگ دندان است و چنانچه به شكل صحيح استفاده شود، تشخيص ناحيه پر شده با دندان طبيعي را غير ممكن ميكند.

از لحاظ دوام و ماندگاري اين دو ماده با يكديگر تفاوتي ندارند اما قيمت كامپوزيت از آمالگام بيش تر است. همچنين به دليل مسائل زيست محيطي استفاده از اين ماده در برخي كشور ها مانند اتحاديه اروپا داراي محدوديت است، اما لازم است بدانيد كه جيوه موجود در آمالگام اصلا براي بدن انسان ضرري ندارد.

ارتودنسي يا كامپوزيت:

يكي از روش هاي درماني در دندانپزشكي كه براي اصلاح فك و دندان استفاده مي شود ارتودنسي است. از اين روش براي درمان به هم ريختگي و مرتب كردن دندان استفاده مي شود. اما ممكن است اين سوال براي شما هم پيش آيد كه آيا مي توان از كامپوزيت به جاي ارتودنسي استفاده كرد؟

پاسخ اين سوال كاملا به نوع دندان و ميزان به هم ريختگي در آن دارد. گاهي ممكن است ميزان به هم ريختگي دندان به قدري جزئي باشد كه با روكش بتوان آن را بر طرف كرد. اما در شرايطي كه ميزان آن زياد باشد حتما بايد ارتودنسي را به عنوان يك روش درماني انتخاب كنيم.

منبع: 

كامپوزيت چيست و چه كاربردي دارد